Bir konferansta bu konuları anlatırken çok değerli bir hocamız “Bunlar sonuçta özel şirketler ve ticari amaçlarla bu tarz söylentiler yayıyor olabilirler” demişti.
Çok doğru bir tespit. Belki Anthropic, OpenAI gibi şirketler değerlemelerini yükseltmek için icat edebilecek kadar süper-zeki, bilinçli yapay zekâlardan bahsediyor olabilirler. Silikon Vadisi’nde görülmemiş bir durum değil bu.
Fakat şirketlerin ve ülkelerin bu alandaki teknolojilere trilyonlarca dolar harcamaları, para kazanabilecekleri çip ihracatlarını kısıtlamaları, bazı önemli bilim insanlarının bizleri uyarması vs abartılmış bir konu için yapılmıyordur diye düşünmekte fayda var.
Örneğin daha önce de vurguladığım Prof. Geoffrey Hinton, Google’daki bol kazançlı ve prestijli işinden 2023’te istifa etti. Bu istifanın tek bir sebebi vardı: Ticari kaygı duymadan insanlığı gittikçe zeki hale gelen yapay zekânın risklerine karşı uyarmak.
Yani yapay zekânın en önemli mimarlarından biri, ömrünün neredeyse 55 yılını bu işe adamış, 2024’te Nobel ödülü almış biri insanlığı uyarmak için kendi konforundan vazgeçiyorsa, bizler de en azından bu konuya biraz daha açık algıyla yaklaşabilir ve “Acaba düşünmek, icat etmek ve bilinç gibi konular sadece insanlığın mı tekelinde” diye sorgulayabiliriz.
Sanırım en kötü ihtimalle “dijital bilinç”, “dijital canlı” gibi kavramları duyacağımız yeni bir dönem başlamış durumda.
Ama asıl önemlisi, tıpkı zamanında “Dünya, evrenin merkezidir”in yanlış olduğunu fark ettiğimiz gibi, “İnsan, dünyanın merkezidir”in de yanlış olduğunu farkedeceğimiz günler yaklaşıyor olabilir.
‘YAPAY’ ZEKÂ?
Son zamanlarda yapay zekâdaki “yapay” kelimesini sorgulamaya başladım.
Hani yapay çiçek deriz, gerçek çiçeğin plastik, basit bir taklidi hissiyatı oluşur ya… İşte bu yapay kelimesi sanki ana kavramı küçültüyor ve ucuz bir taklit algısı oluşturuyor.
Yapay zekâ diyerek karşılaştığımız bu yeni teknolojiyi algılarımızda basitleştirdiğimizi, gerçek gücünü henüz anlayamadığımızı, bir cep telefonu uygulaması ya da konuşan ansiklopedi muamelesi yaptığımızı görüyorum.
Bir an önce bu algıdan kurtulmamız lazım.
Ama bunun için de önce şu yapay kelimesini daha doğru bir kelimeyle değiştirerek algılarımızı tazelememiz lazım. Üstün-dijital-zekâ olabilir, ileri-makine-zekâsı olabilir, üniversitedeokuyacağınız-bölümleridikkatli-seçin-zekâ olabilir, ülkece-acilen-hazırlanmamızlazım-zekâ olabilir, ne bileyim işte daha başka bir tanımlama bulmak lazım…
