Dürziler Şam Yönetiminin ‘Silah Bırakma’ Kararını Reddetti

Suriye’deki Dürziler, Şam’daki yeni yönetimin ‘silah bırakma’ kararını reddetti. Süveyda şehrine hükümetin silahlı güçlerinin girmesine ve kendi valilerini atamasına izin vermedi. Dürzilerin bu isyanı daha önce uğradıkları katliamlardan kaynaklı mı yoksa İsrail’in cesaretlendirmesi mi… Sürecin arka planını okuyalım.

Bir Zamanlar Esad Safında

Suriye, Dürzilerin merkezi… kuruluşundan beri bu ülkeye bağlı olarak yaşadılar… Yoğun olarak Suriye’nin güneyindeler. İç savaştan önce sayıları yaklaşık 700 bindi. Esad’la iyi geçindiler ve muhaliflerden olmadılar, az bir kısmı ise Esad’ın milis kuvveti olarak görev yaptı.

Suriye’deki Varlıkları

En önemli şehirleri Süveyde… Kentin yüzde 90’ı onlardan oluşuyor. İdlib’in kuzeybatısında da bazı köyler, Dürzi köyü. Suriye dışında Dürziler ise Lübnan ve İsrail’de de belirli bir nüfusa sahipler. İsrail’dekiler, 1981 işgalinde Golan’ın öbür tarafında kalanlar. Bu Dürziler kendilerini önce Yahudi sonra Arap hissediyorlar. İsrail ordusunda askerler. Tel Aviv’a bağlılıkları, Gazze savaşında Müslümanların katliamına ortak olma derecesinde.

Katliama Uğradılar

2015 – 2018 arası Dürziler için kabus yılları oldu. Önce İdlib’teki Kalb Loze köyünde en az 20 Dürzi katledildi. Sonraki katliamda Golan’daki 9 Dürzi öldü, 22’si yaralandı. Fail El Nusra Cephesi’ydi. 2018’de de Süveyde’de IŞİD saldırısında 250’nin üzerinde insan hayatını kaybetti. İsrail Dürzilerinin liderlerinden Şeyh Ali İsrail bu katliamlardan hemen sonra Netanyahu’ya, “Golan’ın öbür tarafındaki kardeşlerimizi kurtar” çağrısında bulundu. Parantez içi bilgi: Dürzilerin “kurtarıcısı” İsrail’in en iyi ilişkilerinin olduğu örgüt El-Nusra’ydı.

Dürziler Saf Değiştirdi

Geliyoruz bugüne…

Esad’ın devrilmesi sırasında Dürziler saf değiştirdi… Öyle ki Şam’a HTŞ’den önce girdiler… Artık kendilerini katleden örgütlerle aynı saftaydılar ve hep birlikte Esad yıkılışını kutladılar.

Şam’ın düşmesinden bir gün sonra İsrail, başta Golan tepeleri olmak üzere Suriye’nin kritik noktalarını işgale başladı. Suriye’nin savunma altyapısını yok etmede kararlı olduğunu ilan etti.

Netanyahu İle Görüşme

12 Aralık 2024 tarihinde Netanyahu, İsrail’deki Dürzi toplumunun ruhani lideri Mawafek Tarif ile bir araya geldi. Görüşmeyi, İngiltere merkezli haber sitesi Jewish Press duyurdu. Ertesi gün 13 Aralık’ta, Suriye’nin Cebel el-Şeyh bölgesinde Hader köylüleri açıklama yaptı, “İsrail bizi ilhak etsin” dedi.

Ruhani Liderin Açıklaması

Şimdi gözler yaklaşık 350 bin Dürzi’nin yaşadığı Süveyde’de… Açıklama yine bir Ruhani liderden… Şeyh Hikmet el-Hicri, “Devlet kurulmadan ve anayasamız yazılmadan silahların teslim edilmesi kesinlikle kabul edilemez. Bu, haklarımızın güvence altına alınması için şarttır. Biz, insanların özgürlüklerine saygı duyan bir devlet inşa etmek için herkesle birlikte çalışmaya kararlıyız.” dedi. Uluslararası güçlere de Suriye’deki durumu gözlemlemesi için davette bulundu.

Şara’nın Askerlerini ve Valisini Reddettiler

Açıklamanın yapıldığı gün, yeni Şam yönetimi, Süveyde’ye HTŞ birliklerini gönderdi. Ancak, Süveyde’deki silahlı Dürzi milisleri, HTŞ güçlerini şehre sokmadı. Şara’nın iktidara geçmesinin ardından bu şehre yönelik yaptığı ikinci teslim alma hamlesi de başarılı olmadı. Ayrıca Dürziler, şehrin tepesine Şam’ın belirlediği valinin geçmesini de reddettiler. Kendi belirledikleri kadın bir valiyi tayin ettiler. Valinin kadın olması ise taraflara özel bir mesaj olarak değerlendirildi.

Dürziler, Suriye’nin geleceğinde kendilerini nerede görüyor? Mesele gerçekten azınlık hakları ve can güvenlikleri mi yoksa ABD-İsrail’in yeni Suriye projesinde yer almaya mı talipler?