T24 Dış Haberler
Macaristan’ın İsveç’in NATO’ya katılımı teklifini Pazartesi günü oylayacağı açıklandı. Türkiye’nin onay sürecini nihayetlendirmesinin ardından Macaristan, Stockholm’ün NATO’ya katılımına henüz onay vermeyen tek ülke olarak kalmıştı.
AFP, iktidar partisinin Macaristan’ın İsveç’in NATO’ya katılım teklifini önümüzdeki Pazartesi günü oylayacağını duyurdu.
Ne olmuştu?
İsveç, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte tarihi bir politika değişikliğine giderek Mayıs 2022’de NATO’ya katılmak üzere başvuruda bulunmuştu. Başlangıçta Türkiye ve Macaristan, İsveç’in NATO üyeliğine karşı çıkmıştı. Türkiye’de Stockholm’ün üyeliğinin onaylanmasının ardından İsveç’in NATO üyeliğine karşı çıkan tek ülke Macaristan olmuştu.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, hükümetinin İsveç’in ittifaka katılmasını desteklediğini söylese de yasa yine de parlamentoda takılmıştı.
Şubat ayının başında Orban’ın partisinden milletvekilleri, İsveç’in NATO’ya katılım teklifinin yasama gündemine alınması için oylama yapılması planlanan parlamentonun acil oturumunu boykot etmişti. İsveç Dışişleri Bakanı, Macaristan’ın başvuruyu yakında onaylamasını beklediğini ifade etmişti.
ABD Kongresi’nden bir heyet, geçen Pazar günü Budapeşte’yi ziyaret etmişti. ABD Büyükelçiliği, senatörlerin “NATO ve Macaristan’ın karşı karşıya olduğu stratejik konulara odaklanan bir görev için” Macaristan’a gideceklerini açıklamıştı.
|
1 senelik İsveç çıkmazı sona erdi; Türkiye’den Stockholm’e NATO üyeliği için vize Türkiye, yaklaşık 1 yıllık itirazın ardından İsveç’in NATO’ya üyeliğini onayladı. TBMM’de Meclis Genel Kurulu’nda İsveç’in Kuzey Atlantik Antlaşması’na (NATO) Katılımına İlişkin Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi üzerindeki görüşmeler 24 Ocak’ta tamamlandı ve teklif onaylandı. Meclis’ten geçen kanun, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla 25 Ocak’ta Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. AKP, MHP, CHP ve DEVA Partisi İsveç’in NATO üyeliğine “evet” oyu verirken; İyi Parti, DEM Parti, Saadet Partisi ve Hüda-Par ve TİP’ten oylamaya katılan vekiller “hayır” oyu verdi. TIKLAYIN | Genel Kurul’dan onay çıktı: TBMM’den İsveç’e NATO vizesi! ABD, orijinal belgeleri görmek istedi Bu gelişmelerin ardından 2021 yılından beri ABD ile ikili ilişkilerin en önemli gündem maddelerinden biri olan ve İsveç’in NATO üyeliği konusunda bir pazarlık unsuruna dönüşen F-16’ların Türkiye’ye satışı ile ilgili sürece gözler çevrildi. Gözler Ankara-Washington hattına çevrilirken Türkiye’nin F-16 sürecini başlatmak için Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya katılım belgelerini depozitör ülke olan ABD’ye sunması gerektiği öğrenildi. ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, Reuters’a yaptığı açıklamada Dışişleri Bakanlığı’nın Kongre’ye F-16 konusunda resmi bildirimi yapması için belgelerin Washington’a teslim edilmesini bekleyeceğinin sinyallerini vermişti. Flake, “Karar Washington’a sunulur sunulmaz (F-16’lar için) resmi bildirim yapılacaktır” demişti. TIKLAYIN | ABD Büyükelçisi’nden “Önce İsveç’i Washington’a resmen bildirin, F-16 için adımı hemen atalım” mesajı TIKLAYIN | Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç’in NATO vizesini onayladı; F-16 bildirimi için belgelerin Washington’a gitmesi bekleniyor TBMM süreci 16 Kasım’da başlamıştı İsveç ve Finlandiya 18 Mayıs 2022’de NATO üyeliğine başvurmuştu. Türkiye önce her iki ülkeyi de veto etmiş, ardından Finlandiya’nın üyeliğini onaylamıştı. Türkiye, İsveç’i bekletmesine “Kuran yakma eylemleri ve terörist grupları korumasını” gerekçe göstermişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan 23 Ekim 2023’te İsveç’in NATO’ya Katılım Protokolü’nü imzalayarak Meclis’e göndermişti. Türkiye, İsveç ve NATO’nun üçlü görüşmesi sonrası yapılan açıklamada, Türkiye’nin, İsveç’in NATO’ya Katılım Protokollerini TBMM’ye sevk edeceği, İsveç’in de Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik sürecinin canlandırılması konusundaki çabaları destekleyeceği bildirilmişti. İsveç’in NATO’ya üyeliğine ilişkin protokol, Dışişleri Komisyonu’nda 16 Kasım’da gündeme gelmişti. Toplantıda karar çıkmazken, komisyondaki görüşmelerin belirlenecek yeni bir tarihte devam edeceği belirtilmişti. Katılım Protokolü Meclis Dışişleri Komisyonu’nda 26 Aralık’ta kabul edilmişti. Dünya basınında ABD’nin önde gelen gazetelerinden The New York Times (NYT), İsveç’in NATO üyeliğinin ittifaka potansiyel askeri operasyonlar için kuzeyde çok geniş bir alan sağlayacağını; ayrıca Stokholm’ü de NATO’nun koruma şemsiyesi altına alacağını hatırlattı. ABD merkezli haber ajansı Associated Press de TBMM’nin onayıyla İsveç’in NATO üyeliğinin önündeki büyük bir engelin kalktığını vurguladı. Türkiye’nin İsveç’in üyeliğine PKK ile bağlantıları sebebiyle karşı çıktığını hatırlatan AP, TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Fuat Oktay’ın, “İsveç anti-terör yasalarını güncellediğini, PKK’nın finansal faaliyetlerini engellediğini, bir terör şüphelisini tutukladığını ve birini de iade ettiğini” söylediğini abonelerine aktardı. ABD merkezli The Wall Street Journal gazetesi, İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanmasının “Rusya’nın Ukrayna’nın işgali karşısında ittifakın tarihi genişlemesinin önündeki son engellerden birinin kalkması” olarak nitelendirdi. Erdoğan’ın hem Finlandiya’nın hem de İsveç’in NATO’ya girişini engellemekle tehdit etmesiyle başlayan süreci “Türkiye ile Batılı güçler arasındaki diplomatik açmaz” olarak tanımlayan gazete, son olarak İsveç’in üyeliğinin onaylanmasıyla bu açmazın sona erdiğini yazdı. TIKLAYIN | TBMM’nin İsveç’in NATO üyeliğini onaylaması dünya basınında: Erdoğan’ın ‘U dönüşü’ Rusya: Türkiye’nin, İsveç’in NATO’ya katılımına onayı kendi egemen kararı Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Peskov, Ankara’nın İsveç’in NATO üyeliğini onaylamasını “Türkiye’nin kendi egemen kararı” olarak nitelendirdi. Türkiye’nin Kuzey Atlantik İttifakı’nın bir üyesi olduğunu hatırlatan Peskov, “Bu çok açık bir gerçek. Ankara’nın bu ittifak konusunda kendi yükümlülükleri var, kendi müzakere süreçleri var” ifadelerini kullandı. Peskov, “Bu, Türkiye’nin egemen kararıdır” değerlendirmesinde bulundu. |
